08.04.2016
Kutü'l-Ammare Muharebesi; Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Ordusu'nun zor şartlar ve imkânsızlıklar içerisinde, Çanakkale'den sonra İngilizlere karşı kazandığı eşsiz bir zaferdir.

İngilizlerin "Mezopotamya Seferi" adı verdikleri Irak Cephe’si, Hindistan'ın Bombay şehrinden hareket eden, İngiliz ve Hintli birliklerden oluşan kuvvetlerin 15 Ekim 1914'te Bahreyn ve 21 Kasım 1914'te Basra Körfezi'ndeki Fav Yarımadası'ndan başlaya Irak Basra'yı işgali ile açıldı. Bu bölgede askeri gücü oldukça zayıf olan Osmanlı kuvvetleri işgale karşı direnemediler. Basra'yı geri almak üzere, Binbaşılıktan Yarbaylığa terfi ettirilen ve cephe komutanlığına atanan Süleyman Askerî Bey de başarısız oldu. İngilizler Kurna ve Amare’yi işgal ederek ilerlediler. Ardından Kûtü'l-Amare'ye hareket ettiler. Albay Nurettin Bey tarafından olağanüstü azim ve kararlılıkla savunulan Kûtü'l- Amare, savaş malzemesi eksikliği ve kuvvet yetersizliğinden fazla dayanamayarak 25 Eylül 1915'te düştü. 23 Kasım 1915'te Selmanipak'a taarruz eden İngilizler şiddetli bir direnişle karşılaştılar. İngilizler, Osmanlı kuvvetlerinin karşı taarruzu sonucu 4.500 kişi civarında kayıp vererek 25 Kasım'da Kûtü'l-Amare'ye doğru çekildiler. Burada hızla sıkı bir kuşatma altına alındılar. General Charles Vere Ferrers Townshend komutasındaki İngiliz ordusu etrafı Dicle nehri ile çevrili Kut yarımadasında kuşatıldı. Kurtuluş ümidi kalmayan, erzak ve cephane sıkıntısı çeken General Townshend önce kendisi daha sonra da Lawrence tarafından rüşvet teklif edildi. Hali Paşa da bu ahlaksız teklife şu anlamlı cevabı verdi: "Baltacı devirleri geride kaldı!". Townshend, Halil Paşa’ya 26 Nisan’da mektup yazarak Kut’u teslim etmeye hazır olduklarını bildirdi. Townshend tüm silah ve cephanesini yok ettirerek 29 Nisan 1916’da teslim oldu.

Halil Paşa Kut’ül Amare Zaferinin ardından 6. Orduya hitaben tüyleri diken diken eden bir mesaj yayınlamıştır:

ORDUMA ..!

Arslanlar!.. 
1- Bugün Türkler’e şerefü şan, İngilizlere kara meydan olan şu kızgın toprağın müşemmes semasında sühedamızın ruhları şadü handan pervaz ederken, ben de hepinizin pak alınlarından öperek cümlenizi tebrik ediyorum. 

2- Bize ikiyüz seneden beri tarihimizde okunmayan bir vakayı kaydettiren Cenab-ı Allah’a hamd-ü şükür eylerim. Allah’ın azametine bakınız ki, bin beş yüz senelik İngiliz Devleti’nin tarihine bu vakayı ilk defa yazdıran Türk süngüsü oldu. İki senedir devam eden Cihan harbi böyle parlak bir vaka daha göstermemiştir. 

3- Ordum gerek Kut karşısında ve gerekse Kut’u kurtarmaya gelen ordular karşısında 350 subay ve on bin neferini şehit vermiştir. Fakat buna mukabil bugün Kut’da 13 general, 481 subay ve 13.300 er teslim alıyorum. Bu teslim aldığımız orduyu kurtarmaya gelen İngiliz kuvvetleri de 30.000 zayiat vererek geri dönmüşlerdir. 

4- Şu iki farka bakınca cihanı hayretlere düşürecek kadar büyük bir fark görülür. Tarih bu vakayı yazmak için kelime bulmakta müşkülata uğrayacaktır. 

5- İşte Türk sebatının İngiliz inadını kırdığı birinci vakayı Çanakkale’de, ikinci vakayı burada görüyoruz. 

6- Yalnız süngü ve göğsümüzle kazandığımız bu zafer yeni tekemmül eden vaziyeti harbiyemiz karşısında muvaffakiyeti atiyemizin parlak bir başlangıcıdır. 

7- Bugüne KUT BAYRAMI namını veriyorum. Ordumun her ferdi, her sene bu günü tesit ederken şehitlerimize yasinler, tebarekeler, fatihalar okusunlar. Sühedamız, hayatı ulyatta, semevatta kızıl kanlarla pervaz ederken, gazilerimiz de atideki zaferlerimizle nigehban olsunlar. 
Mirliva Halil 

Altıncı Ordu Komutanı  24 / 04 / 1916 

1920 yılında Bağdat’a 180 km uzaklıkta Kutü’l-Ammare’de bir şehitlik inşa edilmiştir. Etrafı duvarlarla çevrili büyük bir anıt şeklindedir. Burada 7 subay ve 43 er olmak üzere 50 şehidimizin mezarı bulunmaktadır.

Kuşatmayı bizzat yaşamış İngiliz subayları ise yıllar sonra İngiltere’de “Kut Cemiyeti”ni kurdular.

Bu zaferin İngilizlerde ne kadar derin bir etki bıraktığının göstergesi şu anekdottur. Churchill’e ikinci dünya savaşı döneminde "Türkler Almanların yanında savaşa girerse ne olur" diye sorarlar. Churchill "Kut'un intikamını alma şansımız doğar" diye bir cevap verir.

Halil Paşa Mondros Mütarekesi'nin ardından İstanbul'a dönmek zorunda kaldı. Diğer İttihaçılarla birlikte Bekirağa Bölüğü'ne kapatıldıysa da Yahya Kaptan tarafından kaçırıldı. Sivas'a giderek Heyet-i Temsiliye başkanı Mustafa Kemal ile görüştü. Buradan Azerbaycan'a giderek Enver Paşa ve kardeşi Nuri Paşa ile buluştu. Kurdukları İslam Ordusu'yla Ermeniler'e karşı savaştı. Bu arada Ankara Hükümeti adına Moskova yönetimi ile görüştü. Ankara Hükümeti'nin Türkiye'de oturmasına izin vermemesi üzerine Moskova'ya döndü. (1921) Enver Paşa, Türkistan'da Sovyet yönetimine karşı savaş başlatınca, Halil Paşa Rusya'yı terk ederek Almanya'ya gitti. (1922). Kurtuluş Savaşı'ndan sonra hükümetin izniyle İstanbul'a yerleşti. Soyadı Kanununu çıkınca Halil Paşa “Kut” soyadını almıştır. Selmanıpak’ta bulunan subayların bazıları da o zaferin anısını hep yaşamak istediklerinden “Selmanıpak” soyadını aldılar. Halil Kut Paşa 1957'de İstanbul'da vefat etti. Anıları, "Kut'ül Amare Kahramanı Halil Paşa'nın Anıları: Bitmeyen Savaş" adıyla 1972'de yayımlandı.

Artık Kut’ül Amare Zaferi okullarımızda tarih kitaplarında okutulmalıdır.

Türkiye'nin NATO'ya üye olduğu 1952 yılına kadar, 29 Nisan günü Türk Silahlı kuvvetlerinde “KUT BAYRAMI” olarak kutlanmaktaydı. Kut’ül Amare Zaferinin 100. Yılında Kut Bayramı tekrar Zafer Bayramı olarak sadece Tük Silahlı Kuvvetlerinde değil bütün Türkiye’de kutlanmaya başlanmalıdır.

Küresel bir kuşatmayla karşı karşıya kaldığımız şu günlerde bir tercihle karşı karşıyayız: Ya Sykes - Picot ya Kutü'l Amare. Yeniden Büyük Türkiye’nin inşası yolunda ihtiyacımız olan azim ve cesareti kuşanmak ve gelecek nesillerimize aktarmak için Kut’ül Amare Zaferi’nin 100. Yılında çok ciddi programlar ve kutlamalar yapılmalıdır.